Van gouden kooi naar groeicultuur: coachend leiderschap in de overheid
- Nadia Thujatraining
- 21 aug
- 4 minuten om te lezen
In de publieke sector gelden andere spelregels dan in het bedrijfsleven. Vaste benoemingen, complexe besluitvorming en politieke gevoeligheden maken verandering uitdagend. Toch schuilt hier ook een kans: leidinggevenden hebben de sleutel om welzijn en motivatie te versterken, zelfs in systemen die soms log aanvoelen.
Het probleem? De ‘gouden kooi’ waarin mensen blijven – ook als hun werk niet meer aansluit bij hun talenten of waarden.
De oplossing? Coachend leiderschap dat zaadjes plant voor autonomie, groei en verbondenheid.
1. Impact van goed leiderschap: de cijfers spreken
Volgens het Gallup State of the Workplace 2025 rapport is tot 70% van de betrokkenheid van teams afhankelijk van de manager. Teams met sterke leidinggevenden presteren beter, zijn veerkrachtiger en ervaren meer werkgeluk.
Toch krijgt 44% van de leidinggevenden geen enkele training, waardoor ze vaak onvoorbereid de complexe realiteit van de overheid instappen.
Goed opgeleide managers bloeien zelf ook: 50% zegt “thriving” te zijn wanneer ze steun en ontwikkelingskansen krijgen.
2. Overheid versus bedrijven: een andere dynamiek
In bedrijven ligt de nadruk vaak op rendement, snelheid en marktimpact. Binnen de overheid gaat het om maatschappelijke waarde, continuïteit en verantwoording. Dat betekent dat motivatie niet puur uit prestatiebonussen of promoties kan komen, maar juist uit intrinsieke drijfveren.
De zelfdeterminatietheorie toont aan dat motivatie vooral groeit als drie psychologische basisbehoeften vervuld worden:
Autonomie: ruimte voor eigen keuzes binnen duidelijke kaders.
Competentie: het gevoel bekwaam te zijn en jezelf te ontwikkelen.
Verbondenheid: samenwerken op basis van gedeelde publieke waarden.
3. De uitdaging van de ‘gouden kooi’
Veel ambtenaren voelen zich niet (meer) op hun plek, maar blijven door zekerheid, loyaliteit of omdat verandering te ingrijpend lijkt. Dit kan leiden tot demotivatie, interne spanningen en verlies aan creativiteit. Coachend leiderschap biedt hier een uitweg: het kan mensen opnieuw verbinden met hun werk en hun rol betekenis geven.
4. Coachend leiderschap als hefboom voor motivatie
Coachend leiderschap zet in op dialoog, ontwikkeling en vertrouwen. In de context van de overheid betekent dit:
Autonomie geven waar het kan – ruimte voor eigen initiatieven en ideeën.
Competentie versterken – door feedback, opleiding en het erkennen van talent.
Verbondenheid creëren – benadrukken van de maatschappelijke waarde van het werk.
Deze aanpak verlaagt stress, verhoogt betrokkenheid en stimuleert innovatie, ook in organisaties die van nature meer hiërarchisch werken.
5. Zaadjes planten bij de Vlaamse Waterweg
In de afgelopen twee jaar heb ik bij De Vlaamse Waterweg mee mogen werken aan het versterken van leiderschap en welzijn:
Welzijnstraject meehelpen uitstippelen op basis van de RAPSi, samen met de werkgroep Welzijn
Toolbox rond welzijnsinitiatieven op niveau van de organisatie, leidinggevende, team en individuele medewerker
Opleidingen op maat rond coachend leiderschap en prestaties beoordelen
Het gewenste resultaat? Inzetten op een organisatiecultuur waar teams meer initiatief nemen, waar leidinggevenden inspireren, motiveren, en een organisatie die beweegt – ondanks vaste structuren.
6. Waarom ik hierover schrijf
Na meer dan vijftien jaar ervaring in zowel onderwijs, lokale besturen als agentschappen, heb ik van dichtbij gezien hoe anders de context in de overheid is. Het vraagt om leiders die niet alleen sturen op taken, maar ook bouwen aan vertrouwen, samenwerking en zingeving. In de ‘gouden kooi’ kan je als leidinggevende het verschil maken door net die drie sleutels van motivatie – autonomie, competentie en verbondenheid – tot leven te brengen.
7. Be a Flourishist als leidinggevende
Volgens Simon Sinek komen we uit op deze drie basiskenmerken:
Een Flourishist-leider is dan ook:
Moedig:
Sinek stelt dat echte leiderschap begint met de durf om te starten: “We call someone a leader not because they are in charge but because they have the courage to go first… To risk first. To trust first.”
Dus: leiderschap is niet enkel een rol, het is durven handelen voordat anderen dat doen.
Integer:
Leider zijn betekent doen wat je zegt, en zeggen wat je doet. Integriteit bouwt vertrouwen omdat je consequent en verantwoordelijk handelt
Zonder integriteit vallen beloftes en samenwerking snel uiteen.
Communiceert:
Helder, open en empathisch communiceren is cruciaal. Leiders die zich kwetsbaar durven opstellen en duidelijk hun visie delen, creëren veiligheid en verbinden teams
Luistert écht en toont oprechte interesse.
Creëert ruimte voor groei binnen haalbare kaders.
Zet in op samenwerking en gedeelde doelen.
Geeft betekenis aan werk door het maatschappelijke nut te benadrukken.
Conclusie
De ‘gouden kooi’ hoeft geen eindstation te zijn. Met coachend leiderschap kan de overheid veranderen in een groeicultuur waar medewerkers gemotiveerd en betrokken blijven. Door te investeren in autonomie, competentie en verbondenheid, ontstaan organisaties die niet alleen functioneren, maar floreren. We gaan meer en meer moeten inzetten op die emotionele intelligentie.
📢 Wil jij als overheidsorganisatie ook zaadjes planten voor welzijn en motivatie?
Thuja Training helpt je met:
Workshops over coachend leiderschap en werkgeluk op maat van de organisatie
Coaching voor leidinggevenden en teams
Welzijnstrajecten op maat
Trainingen die wetenschappelijke inzichten vertalen naar de praktijk
Neem vrijblijvend contact op en laten we samen deze zaadjes planten!
Opmerkingen